Buzdağımız Eriyor

"Değişmeyen tek şey değişimdir." günümüzün en önemli mottolarından biri. Her şeyimiz değişiyor; alışveriş şeklimiz, iş yerindeki çalışma yöntemimiz, cep telefonlarımızın özellikleri vb. Çocuklarımızın okuma-yazmaya başlama uygulamalarındaki değişimde olduğu gibi, biz değişimden etkilenen tarafta olabileceğimiz gibi, çocuk-ebeveyn ilişkilerinin düzenlemesi konusunda da değişimi gerçekleştirebilecek tarafta olabiliyoruz. İşte bu kitapta; önce değişim gerekli olduğunu fark edip, sonrasında da değişimi en doğru şekilde gerçekleştirmenin nasıl olacağı anlatılmak istenmiş.

Yazarların kendi ifadelerine göre, daha etkili ve akılda kalıcı olması amacıyla kitap bir fabl şeklinde yazılmış. Antartika'da bulunan bir penguen kolonisinin üzerindeki yaşadıkları buz parçasının parçalanma ihtimalinin doğması üzerine ne şekilde "aksiyon" aldıkları anlatılmış. Buna göre etkili bir değişim programı için atılması gereken 8 adım şu şekilde sıralanmış:

1) Değişimin bir an önce yapılması algısının oluşturulması

2) Karar alıcı ve yol gösterici bir çekirdek ekibin oluşturulması

3) Vizyon ve stratejinin belirlenmesi

4) Kararların olabildiği kadar çok kişi tarafından kabul edilmesinin ve anlaşılmasının sağlanması

5) Oluşabilecek engellerin kaldırılması

6) Küçük de olsa kazanım şeklinde adımlar atıp bunların kapsam içindeki kişilere gösterilmesi

7) Herhangi bir noktada gevşemeden ve yorulmadan yola devam etmek

8) Eski sistem yıkılana kadar yeni sisteminde arkasından durmak

Bunun üzerine kafa patlatan çok insan var, belli ortak noktaları olsa "Değişim Nasıl Yapılır?" sorusuna cevap olarak bir çok yöntem geliştirilebilir. Yukarıdaki maddelerden bazıları için "kesinlikle" yorumu yapılabileceği gibi bazıları için de "işte o biraz zor" değerlendirmeleri de yapılabilir ve sonuç olarak bu konuda kesin bir doğru vardır denilemez diye konu kapatılabilir.

Kitabı konudan bağımsız olarak ele aldığımda ise ciddi eleştiriler yapmamak mümkün değil. Öncelikle anlatımdaki Amerikan kültürünün objelerinin ve espri anlayışının kullanılması çok göze batıyor. Kitapta; hikayenin bir fabl olduğundan destek alınarak,fantastik bir şekilde, değişimin başlamasına sebep olan penguenin bir evrak çantasının olduğu söylenmiş. Gerçek hayattaki değişim teşebbüslerine baktığımızda, 2. maddeyi gerçekleştirebilecek bir ekibin kurulması evrak çantasından daha fantastik kalır. Benzer şekilde; belli bir sayıda insanın var olduğu herhangi bir yerde değişim başlatılmak istendiğinde karşı çıkan sayısı kitapta bahsedilen orandan çok daha fazla olur. Kitabın sonunda da sürekli değişim vurgusu yapılmış. O işi yapacak maddi ve manevi kaynağın da o kadar kolay bulunamayacağı görüşündeyim. Kitabın üslubuna göre söylersem; her şey gibi iklim de değişiyor, günümüzün küresel ısınma koşullarında penguenler nerede bulacak o kadar çok güvenilir buzdağını?

Kitap, çalıştığım iş yerinde çalışma yöntemini scrum'a dönüştürmek için destek alınan ekip tarafından dağıtılıyor. Aslında kurumsal bir iş yerinde çalışma yönteminin değiştirilmesi tam anlamı ile kitabın nasıl yapılacağını anlatmak istediği bir değişim çeşidi. Diğer taraftan ise; kitapta değişimin dillendirilmesi sonrasında penguenleri etkilemek için yaşanılan yerin bir çok yerine konu ile ilgili ilanların yapıştırılmasına ek olarak 8 maddelik manifestoyu da işin içine katınca ben burada bahsedilen değişimin en benzer örneğini ülkemizin yakın geçmişindeki siyasal tarihinde görüyorum.

Yoksa 2000'lerin başından beri bizi yönetenler bu kitabın yazarlarından mı etkilenmişlerdi?